ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ - ΟΘΩΜΑΝΙΚΟΣ - ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΧΩΡΟΣ - ΑΝΘΡΩΠΟΙ - ΙΣΤΟΡΙΑ
Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2003
Γκέντσο Μπάνεβ
Γιάννα Κατσιαμπούρα
Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία:
κοινωνία και θεσμοί (10ος-15ος αι.)
Η ενότητα αυτή θα λειτουργήσει ως εισαγωγή για τις σχετικές
με το βυζαντινό κόσμο ενότητες που θα ακολουθήσουν. Θα παρουσιαστούν ορισμένα
βασικά χαρακτηριστικά της βυζαντινής κοινωνίας, με σκοπό να δοθεί μια
γενική εικόνα της και να γίνουν κατανοητές οι λειτουργίες και οι μηχανισμοί,
αλλά και οι ιδιαιτερότητές της. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει σε θεσμούς
και κοινωνικές ομάδες που καθόρισαν την πολιτισμική και πνευματική κίνηση
των επόμενων αιώνων τόσο στο χώρο της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας,
όσο και έξω από αυτή.
Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου 2003
Γκέντσο Μπάνεβ
Βυζάντιο και Σλαβικός κόσμος:
επαφές στο χώρο των Βαλκανίων (10ος-15ος αι.)
Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν οι σχέσεις του Βυζαντίου
με τους λαούς και τα κράτη των Βαλκανίων. Σκιαγραφείται ο γεωγραφικός
χώρος και το ιστορικό πλαίσιο πολεμικών συγκρούσεων και πολιτισμικών επαφών.
Το μάθημα θα εστιάσει στο τρόπο και το βαθμό υιοθέτησης βυζαντινών πολιτειακών
δομών και ιδεών, καθώς επίσης στη διοχέτευση του βυζαντινού πολιτισμού
προς τους βόρειους γείτονες. Θα εξεταστούν,τέλος, οι προϋποθέσεις δημιουργίας
της Βυζαντινή Κοινοπολιτείας και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο Βυζαντινό
και το Σλαβικό κόσμο.
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2003
Γκέντσο Μπάνεβ
Βυζάντιο και Σλάβοι της Κεντρικής Ευρώπης και Ρωσίας
Στην ενότητα αυτή θα δοθεί έμφαση στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν
μεταξύ Βυζαντίου και Σλάβων της Κεντρικής Ευρώπης και της Ρωσίας. Θα παρουσιαστούν
οι άξονες της Βυζαντινής πολιτικής απέναντι στους Σλάβους και θα εξεταστούν
οι δεσμοί και συγκρούσεις στη Βυζαντινή Κοινοπολιτεία κατά τον ύστερο
μεσαίωνα. Θα γίνει, τέλος, ιδιαίτερη αναφορά στις πολιτιστικές επιδράσεις
του Βυζαντίου στον Σλαβικό κόσμο (θρησκεία, λογοτεχνία, δίκαιο και πολιτικές
ιδέες).
Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2003
Σαριάτ-Παναχί Μ.
Βυζάντιο και τουρκικά φύλα:
σχέσεις και ανταλλαγές (11ος-15ος αι.)
Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στην εγκατάσταση των
τουρκικών φύλων στις διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας. Θα εξεταστούν
επίσης οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο με έμφαση στις αλληλοεπιδράσεις
μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμών.
Παρασκευή 7 Μαρτίου 2003
Γιάννα Κατσιαμπούρα
Βυζαντινός πολιτισμός στη Δύση
Η ενότητα αυτή έχει ως θέμα την παρουσία του ύστερου
βυζαντινού πολιτισμού στη Δύση, ειδικά στις πόλεις της Ιταλίας (Ρώμη,
Βενετία και Φλωρεντία), την περίοδο από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης
μέχρι και το 16ο αιώνα. Θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αναζωπύρωση του
ενδιαφέροντος για τα ελληνικά γράμματα από την πλευρά των Δυτικών, που
εμφανίζεται ως πρόδρομος του ουμανισμού και της Αναγέννησης και θεωρείται
απότοκο της παρουσίας των Βυζαντινών λογίων που κατέφυγαν εκεί μετά την
οθωμανική κατάκτηση.
Παρασκευή 14 Μαρτίου 2003
Δρ. Ελευθερία Ζέη
Παρουσία των Δυτικών στον Ελληνικό
χώρο
Θέμα της ενότητας αποτελεί η περίοδος της λατινοκρατίας
στο νησιωτικό χώρο του Aιγαίου και του Iονίου (13ος-18ος) και στόχος της
η παρουσίαση θεμάτων όπως η έννοια της κρατικής εξουσίας και η διαμόρφωση
αστικών ελίτ στις παραπάνω περιοχές.
Παρασκευή 21 Μαρτίου 2003
Σαριάτ-Παναχί Μ.
Γιώργος Τζεδόπουλος
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία:
κοινωνία και θεσμοί (15ος-19ος αι.)
Παρουσιάζονται και αναλύονται οι θεσμοί της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας, η δομή και οι οικονομικές λειτουργίες της οθωμανικής κοινωνίας.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σχέσεις ανάμεσα στον αστικό και αγροτικό
χώρο.
Παρασκευή 28 Μαρτίου 2003
Σαριάτ-Παναχί Μ.
Θρησκευτικές ομάδες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
Παρουσιάζονται οι θρησκευτικές κατηγορίες στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία και αναλύονται οι σχέσεις μεταξύ τους. Επίσης εξετάζεται
ο ρόλος και η παρουσία αυτών των ομάδων σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Παρασκευή 4 Απριλίου 2003
Δρ. Γιάννης Καραχρήστος
Καθημερινή ζωή στις τοπικές κοινωνίες
της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (15ος-18ος αι.)
Στο πλαίσιο των τοπικών κοινοτήτων που δημιουργήθηκαν
στην επικράτεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αναδείχθηκε ένα στρώμα αξιωματούχων,
οι οποίοι ρύθμιζαν σχεδόν το σύνολο των υποθέσεων που απασχολούσαν τα
μέλη των κοινωνιών αυτών. Οι κοινότητες αποτέλεσαν πεδίο συνάντησης τοπικών
συνηθειών, βυζαντινών και οθωμανικών πρακτικών.
Παρασκευή 11 Απριλίου 2003
Δρ. Γιάννης Καραχρήστος
Από τα Βαλκάνια στη Δύση:
μετανάστευση εμπόρων (17ος-19ος αι.)
Οι ανάγκες του εμπορίου μεταξύ της Δύσης και της Οθωμανικής
αυτοκρατορίας οδήγησαν αρκετούς χριστιανούς εμπόρους από την οθωμανική
αυτοκρατορία, κυρίως από τη Μακεδονία, στη Δύση. Στην ενότητα θα εξεταστούν
η οργάνωση των εμπορικών τους επιχειρήσεων, η ένταξή τους στις κοινωνίες
των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, οι επαφές που διατήρησαν αρχικά
με τους ιδιαίτερους τόπους καταγωγής τους και στη συνέχεια με το ελληνικό
κράτος καθώς και η επιρροή που άσκησαν στους τόπους καταγωγής τους.
Παρασκευή 18 Απριλίου 2003
Δρ. Διονύσης Τζάκης
Διαφωτισμός Π Γαλλική Επανάσταση
Εθνικό κράτος (18ος-19ος αι.)
Στόχος της διάλεξης αυτής αποτελεί η εξέταση των ιδεών
του Διαφωτισμού και των προταγμάτων της Γαλλικής Eπανάστασης, έτσι όπως
προσαρμόστηκαν στην ελληνική περίπτωση κατά τον ύστερο 18ο αιώνα. Eξετάζονται
ακόμη οι αναπροσδιορισμοί που επιφέρουν στην ελληνική κοινωνία σε συνάρτηση
με την σταδιακή επικράτηση του αιτήματος δημιουργίας ανεξάρτητου εθνικού
κράτους.
Παρασκευή 9 Μαΐου 2003
Δρ. Διονύσης Τζάκης
Ελληνική Επανάσταση:
ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας και
η διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας
H διάλεξη αυτή εστιάζει στην Eλληνική Eπανάσταση, στα
πολεμικά γεγονότα που συνδέονται με τον Aγώνα της Aνεξαρτησίας αλλά και
στις τομές και τις ασυνέχειες που επιφέρει η Eπανάσταση στην οργάνωση
της ελληνικής κοινωνίας. O χρονικός ορίζοντας της διάλεξης επεκτείνεται
από τα ύστερα προεπαναστατικά χρόνια έως τις πρώτες μετεπαναστατικές δεκαετίες
Παρασκευή 16 Μαΐου 2003
Αιμιλία Σαλβάνου
Ελληνικό κράτος και ελληνορθόδοξες κοινότητες
της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (19ος-20ός αι.)
Η συγκρότηση του ελληνικού κράτους το 19ο αι. και η
διαμόρφωση της «Μεγάλης Ιδέας» επέδρασε με καθοριστικό τρόπο και σε πληθυσμούς
που ζούσαν ακόμη στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο μάθημα
θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο η εξωτερική πολιτική του ελληνικού
κράτους συνάντησε τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις των ελληνορθόδοξων
κοινοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οδήγησε σε διαμόρφωση νέων
συλλογικών ταυτοτήτων.
Παρασκευή 23 Μαΐου 2003
Δρ. Διονύσης Τζάκης Δρ. Ελευθερία Ζέη
Ελλάδα και Δύση (18ος-20ός αι.)
Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στη Γαλλική Eπανάσταση,
τις ιδεολογικές της επιδράσεις στη νεώτερη ευρωπαϊκή σκέψη, τον αντίκτυπό
της στην ελληνική επανάσταση και τη διαδικασία αστικού μετασχηματισμού
για τη διαμόρφωση του πρώτου ελληνικού κράτους (19ος αιώνας).
Παρασκευή 30 Μαΐου 2003
Αιμιλία Σαλβάνου
Eλλάδα και Μετανάστευση (20ός αι.)
Η Ελλάδα σε όλη τη διάρκεια του 20ου αι. υπήρξε χώρα «εξαγωγής» και υποδοχής μεταναστών, προσφύγων και «παλιννοστούντων». Στο μάθημα θα εξεταστούν τα διαφορετικά μεταναστευτικά ρεύματα από και προς την Ελλάδα τον τελευταίο αιώνα και οι συνέπειες της διαδικασίας αυτής στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας.
