ΠEPIΛHΨEIΣ OMIΛIΩN ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ TON ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ
Αίθουσα Συνεδριάσεων - ΙΜΕ Θησείο Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2004 Η ενότητα αυτή θα λειτουργήσει ως εισαγωγή για τις σχετικές με το βυζαντινό κόσμο ενότητες που θα ακολουθήσουν. Θα παρουσιαστούν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της βυζαντινής κοινωνίας, με σκοπό να δοθεί μια γενική εικόνα της και να γίνουν κατανοητές οι λειτουργίες και οι μηχανισμοί, αλλά και οι ιδιαιτερότητές της. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει σε θεσμούς και κοινωνικές ομάδες που καθόρισαν την πολιτισμική και πνευματική κίνηση των επόμενων αιώνων τόσο στο χώρο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όσο και έξω από αυτή. Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2004 Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν οι σχέσεις του Βυζαντίου με τους λαούς και τα κράτη των Βαλκανίων. Σκιαγραφείται ο γεωγραφικός χώρος και το ιστορικό πλαίσιο πολεμικών συγκρούσεων και πολιτισμικών επαφών. Το μάθημα θα εστιάσει στον τρόπο και το βαθμό υιοθέτησης βυζαντινών πολιτειακών δομών και ιδεών, καθώς επίσης και στη διοχέτευση του βυζαντινού πολιτισμού προς τους βόρειους γείτονες. Θα εξεταστούν, τέλος, οι προϋποθέσεις δημιουργίας της Βυζαντινή Κοινοπολιτείας και οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στο Βυζαντινό και το Σλαβικό κόσμο. Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2004 Στην ενότητα αυτή θα δοθεί έμφαση στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ Βυζαντίου και Σλάβων της Κεντρικής Ευρώπης και της Ρωσίας. Θα παρουσιαστούν οι άξονες της βυζαντινής πολιτικής απέναντι στους Σλάβους και θα εξεταστούν οι δεσμοί και συγκρούσεις στη Βυζαντινή Κοινοπολιτεία κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα. Θα γίνει, τέλος, ιδιαίτερη αναφορά στις πολιτιστικές επιδράσεις του Βυζαντίου στο σλαβικό κόσμο (θρησκεία, λογοτεχνία, δίκαιο και πολιτικές ιδέες). Τρίτη 2 Μαρτίου 2004 Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στην εγκατάσταση των τουρκικών
φύλων στις διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας. Θα εξεταστούν επίσης
οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο με έμφαση στις αλληλοεπιδράσεις μεταξύ
των διαφορετικών πολιτισμών. Η ενότητα αυτή έχει ως θέμα την παρουσία του ύστερου βυζαντινού πολιτισμού στη Δύση, ειδικά στις πόλεις της Ιταλίας (Ρώμη, Βενετία και Φλωρεντία), την περίοδο από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και το 16ο αιώνα. Θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τα ελληνικά γράμματα από την πλευρά των Δυτικών, που εμφανίζεται ως πρόδρομος του ουμανισμού και της Αναγέννησης και θεωρείται απότοκος της παρουσίας των Βυζαντινών λογίων που κατέφυγαν εκεί μετά την οθωμανική κατάκτηση. Τρίτη 16 Μαρτίου 2004 Θέμα της ενότητας αποτελεί η περίοδος της λατινοκρατίας στο νησιωτικό χώρο του Aιγαίου και του Iονίου (13ος-18ος) και στόχος της η παρουσίαση θεμάτων, όπως η έννοια της κρατικής εξουσίας και η διαμόρφωση αστικών ελίτ στις παραπάνω περιοχές. Τρίτη 23 Μαρτίου 2004 Παρουσιάζονται και αναλύονται οι θεσμοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η δομή και οι οικονομικές λειτουργίες της οθωμανικής κοινωνίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σχέσεις ανάμεσα στον αστικό και αγροτικό χώρο. Τρίτη 30 Μαρτίου 2004 Παρουσιάζονται οι θρησκευτικές κατηγορίες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αναλύονται οι σχέσεις μεταξύ τους. Επίσης εξετάζεται ο ρόλος και η παρουσία αυτών των ομάδων σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Τρίτη 20 Απριλίου 2004 Στο πλαίσιο των τοπικών κοινοτήτων που δημιουργήθηκαν στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αναδείχθηκε ένα στρώμα αξιωματούχων, οι οποίοι ρύθμιζαν σχεδόν το σύνολο των υποθέσεων που απασχολούσαν τα μέλη των κοινωνιών αυτών. Οι κοινότητες αποτέλεσαν πεδίο συνάντησης τοπικών συνηθειών, βυζαντινών και οθωμανικών πρακτικών. Τρίτη 27 Απριλίου 2004 Οι ανάγκες του εμπορίου μεταξύ της Δύσης και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οδήγησαν αρκετούς χριστιανούς εμπόρους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυρίως από τη Μακεδονία, στη Δύση. Στην ενότητα θα εξεταστούν η οργάνωση των εμπορικών τους επιχειρήσεων, η ένταξή τους στις κοινωνίες των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, οι επαφές που διατήρησαν αρχικά με τους ιδιαίτερους τόπους καταγωγής τους και στη συνέχεια με το ελληνικό κράτος, καθώς και η επιρροή που άσκησαν στους τόπους καταγωγής τους. Τρίτη 4 Μαΐου 2004 Στόχο της διάλεξης αυτής αποτελεί η εξέταση των ιδεών του Διαφωτισμού και των προσταγμάτων της Γαλλικής Eπανάστασης, έτσι όπως προσαρμόστηκαν στην ελληνική περίπτωση κατά τον ύστερο 18ο αιώνα. Eξετάζονται ακόμη οι αναπροσδιορισμοί που επιφέρουν στην ελληνική κοινωνία σε συνάρτηση με τη σταδιακή επικράτηση του αιτήματος δημιουργίας ανεξάρτητου εθνικού κράτους. Τρίτη 11 Μαΐου 2004 H διάλεξη αυτή εστιάζει στην Eλληνική Eπανάσταση, στα πολεμικά γεγονότα που συνδέονται με τον Aγώνα της Aνεξαρτησίας, αλλά και στις τομές και τις ασυνέχειες που επιφέρει η Eπανάσταση στην οργάνωση της ελληνικής κοινωνίας. O χρονικός ορίζοντας της διάλεξης επεκτείνεται από τα ύστερα προεπαναστατικά χρόνια έως τις πρώτες μετεπαναστατικές δεκαετίες Τρίτη 18 Μαΐου 2004 Η συγκρότηση του ελληνικού κράτους το 19ο αι. και η διαμόρφωση της «Μεγάλης Ιδέας» επέδρασε με καθοριστικό τρόπο και σε πληθυσμούς που ζούσαν ακόμη στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο μάθημα θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο η εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους συνάντησε τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οδήγησε σε διαμόρφωση νέων συλλογικών ταυτοτήτων. Τρίτη 25 Μαΐου 2004 Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε στη Γαλλική Eπανάσταση, τις ιδεολογικές της επιδράσεις στη νεότερη ευρωπαϊκή σκέψη, τον αντίκτυπό της στην ελληνική επανάσταση και τη διαδικασία αστικού μετασχηματισμού για τη διαμόρφωση του πρώτου ελληνικού κράτους (19ος αι.). Τρίτη 1 Ιουνίου 2004 Η Ελλάδα σε όλη τη διάρκεια του 20ού αι. υπήρξε χώρα «εξαγωγής» και υποδοχής μεταναστών, προσφύγων και «παλιννοστούντων». Στο μάθημα θα εξεταστούν τα διαφορετικά μεταναστευτικά ρεύματα από και προς την Ελλάδα τον τελευταίο αιώνα και οι συνέπειες της διαδικασίας αυτής στη διαμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας.
|
